Wonen in bio-based gebouwen

Stadskwartier Noorderbos wordt een internationaal voorbeeld voor bio-based bouwen, ook voor Rotterdammers met een minder grote portemonnee.

Wonen in bio-based gebouwen

Stadskwartier Noorderbos wordt een internationaal voorbeeld voor bio-based bouwen, ook voor Rotterdammers met een minder grote portemonnee.

Woonopgave

Steden hebben behoefte aan extra woningen. Rotterdam heeft als doel om minstens 50.000 woningen toe te voegen tot 2035. Dat kan niet in een keer. In de Rotterdamse woon­visie (2021) wordt voor de komende 5 jaar een ambitieus bouw­tempo van 3.500 tot 4.000 woningen per jaar beoogd, waarvan 65% in het betaalbare segment.

Het huidige bouwtempo voldoet niet. Zo is in 2022 begonnen met de bouw van 3.005 woningen. Hiervan valt slechts 35% in het betaalbare segment. Er moeten dus niet alleen méér woningen komen, maar ook andere typen woningen en vooral betaalbare woningen. De geplande binnenstedelijke verdichting binnen bestaande wijken, al dan niet met hoogbouw, is nodig om de stad levensvatbaar te houden. Echter, de bijkomende complexiteit hiervan is tijdrovend. (Gemeente Rotterdam, 2021) (Woonvisie, 2024) (Rijnmond, 2023).

Huidige situatie

Op dit moment is het niet of beperkt mogelijk om woningen te bouwen in het plangebied. De luchthaven neemt een groot deel van het gebied in beslag. Daaromheen is bovendien een groot gebied waarin niet mag worden gebouwd vanwege ernstige geluidsoverlast. Ook met het oog op bereikbaarheid is het plangebied op dit moment niet aantrekkelijk voor woningbouwontwikkeling. De omgeving is sterk versnipperd. Er is geen duidelijke aansluiting bij omliggende wijken als Overschie en Schiebroek. Bestaande bebouwing wordt vooral getypeerd door de woningen in Park 16Hoven. Dit zijn met name tweekappers en dure koopwoningen. Opvallend is dat in deze wijk vrijwel geen functies aanwezig zijn, zoals een supermarkt. Het oorspronkelijk beoogde noordelijk deel van Park 16Hoven is nooit afgemaakt.

Kaart grote schaal woningopgave (ontwikkelingen in de stad).
Ontwikkeling inwoners Rotterdam tot 2040 (Aangepast overgenomen van OBI, 2022).
Samenstelling woningvoorraad naar woningtype (Aangepast overgenomen van OBI, 2021).

Stads­kwartier Noorderbos

Schematische weergave van duurzaam wonen in Stadskwartier Noorderbos.

Betaalbare woningen

De duurzaamheid van woningen hangt niet af van het prijskaartje van een koop- of huurwoning. Met een segment van 70% betaalbare woningen, waarvan 30% sociale woningbouw, loopt Stadskwartier Noorderbos in de pas met het gemeentelijke woonbeleid. Er ontstaan diverse gemeenschappen en de wijk kan zich spiegelen aan de opbouw van gangbare stadswijken in het noorden van Rotterdam met een hoger aandeel sociaal. Denk hierbij aan het levendige Oude Noorden (40% sociaal).

Bouwen aan buurten

Allereerst kan de bestaande buurt Park16Hoven afgebouwd worden als er geen geluidsoverlast meer is. Dit gaat om 900 woningen. Maar ook plannen van omliggende gemeenten zoals Lansingerland en Schiedam worden ontheven van beperkingen door luchtvaartgeluid. Hierna is het de beurt aan de nieuwe stadskwartieren, de campus en de boswoningen. De beoogde fasering staat nader beschreven in paragraaf ‘fasering’. De woningen in Stadskwartier Noorderbos zijn diverser, adaptiever, maar vooral betaalbaar.

Adaptieve en diverse woningen

Stadskwartier Noorderbos kan een internationaal voorbeeld worden voor biobased bouwen. Dit houdt in dat woningen worden gebouwd met natuurlijke en hernieuwbare biobased bouwmaterialen. Om houtbouw mogelijk te maken zullen de meeste woongebouwen niet hoger worden dan 6 bouwlagen.

Het groenstedelijke open bouwblok vormt de basis. Dit is een bouwblok waarbij één of meerdere zijden open zijn. De binnenhoven zijn veelal (collectief) groen ingericht.

De ensembles zijn opgebouwd uit individuele woongebouwen met een menselijke maat. Er is ruimte voor gezinsappartementen, portiekwoningen en collectieve tuinen die openbaar toegankelijk en doorwaadbaar zijn. De hoogstedelijke buurten nabij de metrohaltes zijn logischerwijs op hogere bouwhoogten ontworpen om de OV-punten optimaal te benutten.

Naast duurzaam gebruik van materiaal wordt nagedacht over duurzaam gebruik, zoals nieuwe energiesystemen en het recyclen van regenwater voor douchen en drinken.

De luwe woonmilieus in het bos zijn geschikt voor pioniers in experimentele bouwmethoden, materialen of autarkische woningen.

Ophoging van het maaiveld wordt zo veel mogelijk vermeden. In plaats daarvan krijgt het water ruimte in het Polderbos. Zeer gevoelige functies, zoals zorg op de begane grond, worden zo veel mogelijk vermeden ten behoeve van waterveiligheid en levendigheid.

Adaptieve daken

Met ruim 370.000 m² aan dakoppervlak is genoeg ruimte voor duurzaamheid. Daken zijn, uiteraard, groen. Met name mos, vetplanten en kruiden worden toegepast. Deze extensieve planten kunnen langere droogte goed doorstaan. Zij hebben echter geen verkoelend effect in de zomer. Intensieve planten hebben een hoger verkoelend effect, maar hebben een dikkere substraat en bewatering nodig. Ook waterdaken, dakakkers of UV-panelen zijn mogelijk. De Daken Catalogus van Rotterdam (2021) is hiervoor goed te gebruiken.

Facetkaart van duurzaam wonen in Stadskwartier Noorderbos.